Odcinkowy pomiar prędkości - jak działa i gdzie funkcjonuje?

Odcinkowy pomiar prędkości jest systemem automatycznego monitorowania średniej prędkości pojazdów na określonym odcinku drogi. System oblicza czas przejazdu między dwoma punktami i porównuje uzyskaną średnią prędkość ze wskazanym limitem. Jeśli wynik przekracza dopuszczalną wartość, kierowca otrzymuje mandat. Odcinkowe pomiary obowiązują na licznych autostradach, drogach ekspresowych oraz w obszarach zabudowanych w Polsce. System wyposażono w kamery nowej generacji i działa całodobowo, niezależnie od warunków pogodowych.

Czym jest odcinkowy pomiar prędkości i jak działa system automatyczny

Definicja odcinkowego pomiaru prędkości i różnice w stosunku do fotoradaru

Odcinkowy pomiar prędkości jest systemem, który rejestruje prędkość pojazdu na całym, wyznaczonym fragmencie trasy. Różni się od klasycznego fotoradaru, który mierzy wyłącznie prędkość chwilową w jednym punkcie. OPP analizuje średnią prędkość przejazdu na dłuższym odcinku, eliminując możliwość chwilowego hamowania przed kontrolą oraz gwałtownego przyspieszania tuż po jej minięciu. System ten zwiększa skuteczność egzekwowania przestrzegania przepisów ruchu drogowego zwłaszcza w aspekcie dopuszczalnej prędkości.

Elementy systemu: kamery rejestrujące i urządzenia pomiarowe na początku i końcu odcinka

System składa się z kamer i urządzeń pomiarowych rozmieszczonych na początku oraz końcu pomiarowego odcinka. Kamery rejestrują numer rejestracyjny pojazdu oraz dokładny czas wjazdu i wyjazdu z kontrolowanego fragmentu drogi. Instalacje działają niezależnie od pory dnia i warunków pogodowych. Kamery wykorzystują technologię podczerwieni, co umożliwia wykrywanie pojazdów przy słabej widoczności, w tym nocą.

Proces obliczania średniej prędkości i rejestracja numerów rejestracyjnych

System automatycznie zapisuje numer rejestracyjny pojazdu oraz czasy wjazdu i wyjazdu. Na tej podstawie oblicza się średnią prędkość na danym odcinku. Jeśli uzyskany wynik przekracza obowiązujący limit, dane trafiają do systemu komputerowego, który generuje automatycznie mandat. Dalsza procedura przekazywana jest do odpowiedniego organu – najczęściej GITD.

Technologia i infrastruktura drogowa

Aparatura pomiarowa: unicam velocity 4 i inne modele urządzeń pomiarowych

Do pomiaru prędkości stosuje się urządzenia nowej generacji, jak Unicam Velocity 4, które rejestrują dane pojazdów z wysoką precyzją. Aparatura posiada możliwość pracy w trudnych warunkach atmosferycznych. Wspiera obsługę różnych pasów ruchu jednocześnie i przekazuje dane w czasie rzeczywistym do centralnej jednostki systemu.

Znaczenie oznakowania D-51a i D-51b oraz warunki widoczności

Dla każdego odcinka objętego pomiarem średniej prędkości ustawiane są znaki D-51a, które sygnalizują początek kontroli oraz D-51b, które wskazują jej zakończenie. Oznakowanie informuje wszystkich uczestników ruchu o wjeździe na odcinek, gdzie działa system. Widoczność oznakowania ma kluczowe znaczenie – ułatwia to kierowcom dostosowanie prędkości do obowiązujących ograniczeń.

Analiza charakterystyki drogi przed montażem systemu

Przed instalacją systemu prowadzona jest szczegółowa analiza bezpieczeństwa na danym odcinku. Uwzględnia się między innymi: natężenie ruchu, występowanie skrzyżowań, obecność obiektów użyteczności publicznej, warunki widoczności i poziom występowania wypadków. Taka kwalifikacja pozwala wybrać odcinki, gdzie system wpłynie na wzrost bezpieczeństwa.

Aspekty prawne i regulacje dotyczące odcinkowego pomiaru prędkości

Ograniczenia długości odcinka w obszarze zabudowanym i poza obszarem zabudowanym

Długość odcinka, na którym funkcjonuje pomiar, określa rozporządzenie. W obszarze zabudowanym jest to maksymalnie 10 km, a poza obszarem zabudowanym do 20 km. Takie limity mają zapewnić skuteczność systemu i chronić uczestników ruchu drogowego.

Zasada tolerancji pomiarowej do 10 km/h

Odcinkowe pomiary prędkości nie nakładają mandatów za przekroczenie dozwolonej prędkości do 10 km/h. Ta tolerancja wynika z konieczności uwzględnienia ewentualnych błędów pomiarowych oraz specyfiki jazdy na dłuższych odcinkach.

Procedury nakładania mandatów za przekroczenie prędkości średniej

Gdy system wykryje przekroczenie średniej prędkości, generowany jest mandat na podstawie automatycznie zarejestrowanych danych. Kierowca, właściciel pojazdu, otrzymuje wezwanie do wskazania osoby prowadzącej samochód. O dalszym losie decyduje GITD, który może też skierować sprawę do sądu w przypadku odmowy przyjęcia kary.

Mandaty i kary za przekroczenie średniej prędkości

Stawki mandatów za różne poziomy przekroczenia ograniczenia prędkości

Wysokość mandatu i liczba punktów karnych zależą od stopnia przekroczenia limitu. Przykładowo:

• przekroczenie o 11–15 km/h to 100 zł i 2 punkty karne
• 21–25 km/h – 300 zł i 5 punktów
• 31–40 km/h – 800 zł i 9 punktów
• powyżej 71 km/h – 2500 zł i 15 punktów karnych
  

Wyższe stawki grożą w przypadku powtórzenia wykroczenia w ciągu 2 lat.

Punkty karne i konsekwencje niewskazania kierowcy pojazdu

Za przekroczenie prędkości średniej kierowcy przypisywane są punkty karne. W sytuacji, gdy właściciel pojazdu nie wskaże osoby prowadzącej, obowiązuje kara do 5000 zł za niewskazanie sprawcy wykroczenia. Może to prowadzić również do dalszego postępowania przed sądem.

Pojazdy firmowe i na wynajem

W przypadku aut flotowych czy pojazdów z wypożyczalni aut mogą pojawić się dodatkowe koszty administracyjne związane z takim mandatem. Dlatego w wypadku korzystania z wynajmu samochodów warto dbać o przepisową jazdę, aby kara nie zabolała podwójnie. 

Lokalizacje odcinkowego pomiaru prędkości w Polsce

Przykładowe odcinkowe pomiary prędkości na autostradach i drogach ekspresowych

Systemy pomiarowe działają między innymi na trasach:

• autostrada A2, odcinek Komorniki–Krzesiny
• autostrada A4, Kostomłoty–Kąty Wrocławskie
• droga ekspresowa S14, Dobroń–Petrykozy (5 km, rekordowa liczba wykroczeń)
• autostradowa obwodnica Wrocławia (Wrocław Stadion–Lotnisko)
  

Na wymienionych odcinkach rejestrowano spadek prędkości i zwiększenie płynności ruchu.

OPP w obszarach zabudowanych

Odcinkowe pomiary prędkości występują także w miastach:

• Warszawa: al. Jana III Sobieskiego, tunel Południowej Obwodnicy Warszawy (S2)
• Łódź: ul. Chocianowicka
  

W tych lokalizacjach system kontroluje prędkość na odcinkach od 1 km do kilku kilometrów.

Planowane i nowe lokalizacje odcinkowych pomiarów prędkości

W 2025 roku planowano uruchomienie 43 nowych lokalizacji OPP. Nowe odcinki mają pojawiać się na autostradach A1, A2, A4, a także na drogach ekspresowych S3, S5, S7, S8, S14 i innych trasach o wysokim natężeniu ruchu. Aktualna lista i szczegółowe mapy dostępne są w aplikacjach nawigacyjnych.

Wpływ systemu na bezpieczeństwo na drodze

Analiza stanu bezpieczeństwa przed i po wdrożeniu systemu

Dane pokazują, że miejsca wyposażone w odcinkowy pomiar prędkości notują spadek liczby wykroczeń i wypadków. Przykład odcinka A2 pod Poznaniem – liczba przekroczeń prędkości spadła z 30 procent do 5 procent w ciągu pierwszego miesiąca funkcjonowania.

Zmiany w liczbie wypadków drogowych i natężeniu ruchu

Po wdrożeniu systemu obserwowano:

• zmniejszenie liczby wypadków
• większą płynność i przewidywalność ruchu
• ograniczenie liczby gwałtownych manewrów i hamowań
  

Na trasie S14 Dobroń–Petrykozy w 2025 roku OPP zarejestrował 12 003 przekroczeń, co wskazuje na jego skuteczność.

Porównanie punktowego monitoringu prędkości i odcinkowego

Tradycyjny fotoradar kontroluje wyłącznie pojedynczy punkt, pozwala na chwilowe unikanie kary przez hamowanie tuż przed urządzeniem. OPP wymusza jazdę zgodną z przepisami na całym odcinku, skuteczniej wpływając na nawyki kierowców i ograniczając ryzyko niebezpiecznych zachowań.

Zalety i wady odcinkowego pomiaru prędkości

Zalety: skuteczna kontrola prędkości na dłuższym odcinku i płynność ruchu

Odcinkowy pomiar prędkości gwarantuje:

• redukcję liczby wykroczeń i wypadków
• poprawę płynności i bezpieczeństwa ruchu
• lepsze wykorzystanie infrastruktury drogowej
  

Długotrwała kontrola na całym odcinku motywuje kierowców do utrzymania stałej, zgodnej z przepisami prędkości.

Wady: koszty implementacji, problemy z oznakowaniem i prywatność

Wdrożenie OPP generuje wysokie koszty zakupu i montażu urządzeń. Problematyczne bywa umieszczanie wyraźnego oznakowania i informowanie kierowców o obowiązujących limitach. System wywołuje także obawy dotyczące prywatności, wiążąc się z monitorowaniem tablic rejestracyjnych i rejestracją przejazdów.

Skuteczność odcinkowych pomiarów prędkości została potwierdzona danymi z wielu polskich tras. Kierowcy otrzymują szczegółowe informacje o lokalizacji systemów dzięki aplikacjom nawigacyjnym takim jak NaviExpert czy Google Maps. Rozbudowa infrastruktury OPP postępuje, obejmując nowe regiony i kluczowe trasy komunikacyjne w Polsce. Bezpieczna i świadoma jazda na wyznaczonych odcinkach nie tylko eliminuje ryzyko mandatu, ale podnosi komfort wszystkich uczestników ruchu drogowego.