Potrącenie pieszego na pasach - co grozi kierowcy?

Potrącenie pieszego na pasach to wciąż jeden z najczęstszych wypadków w ruchu drogowym. W zdecydowanej większości wynikają one z winy kierowcy, a przepisy prawne przewidują wówczas różne formy kary.

W zależności od okoliczności zdarzenia, może być to kara grzywny, kara pozbawienia wolności, przepadek pojazdu i dożywotnie odebranie prawa jazdy. Dowiedzmy się, jaki wymiar kary może czekać kierowcę, który uczestniczył w wypadku z udziałem pieszego i od czego zależy.

Okoliczności zdarzenia a wymiar kary

Potrącenie pieszego na pasach to trudne doświadczenie dla każdego kierowcy, wiążące się z silnym stresem, poczuciem winy i szokiem. Dodatkowym obciążeniem jest konieczność zmierzenia się z konsekwencjami prawnymi. Kierowcy będący sprawcami wypadku zwykle chcą wiedzieć, co ich za to czeka, dlatego szukają informacji o możliwym wymiarze kary. Trzeba jednak wiedzieć, że każdy wypadek, w którym jest poszkodowany pieszy, wymaga indywidualnego rozpatrzenia. Wynika to z tego, że przepisy prawne określają jedynie ramy możliwej kary. Przykładowo, art. 177 § 2 Kodeksu karnego mówi o tym, że jeżeli w konsekwencji wypadku dojdzie do śmierci innej osoby lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, to co do zasady istnieje możliwość wymierzenia kary pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Ostateczna decyzja odnośnie czasu odbywania odsiadki zawsze należy jednak do organu, który szczegółowo analizuje wszystkie okoliczności zdarzenia i na tej podstawie wyznacza finalny wymiar kary.

W przypadku potrącenia pieszego na pasach wymiar kary zależy głównie od skutków wypadku oraz oraz stopnia winy kierującego. Pod pojęciem skutków wypadku rozumie się przede wszystkim stopień obrażeń pieszego. Od tego zależy nawet kwalifikacja prawna czynu, bo jeżeli zdarzenie spowodowało u poszkodowanego rozstrój zdrowia trwający powyżej 7 dni to będzie to traktowane jako przestępstwo, natomiast jeżeli poniżej 7 dni to zostanie zaliczone do kategorii wykroczeń. O karach obowiązujących przy różnych stopniu obrażeń ciała dokładniej opowiemy w dalszej części artykułu.

Przy ustalaniu wysokości kary organy biorą pod uwagę również szereg innych czynników, w tym zachowanie pieszego i sprawcy. Ustala się, czy przestrzegali oni przepisów ruchu drogowego, czy została zachowana szczególna ostrożność i zasada ograniczonego zaufania, a także czy sposób jazdy był dostosowany do warunków panujących na drodze (pogoda, stan jezdni, otoczenie itp.).

Zgodnie z art. 66 Prawa o ruchu drogowym kierowca ma też obowiązek utrzymywania auta w stanie, który nie powoduje zagrożenia dla bezpieczeństwa innych uczestników ruchu drogowego, co oznacza między innymi konieczność poddawania go regularnym badaniom technicznym. Niespełnienie tego obowiązku z pewnością będzie okolicznością obciążającą, nie mówiąc już o tym, że ubezpieczyciel może wówczas odmówić wypłaty odszkodowania z polisy sprawcy wypadku, a więc kierowca będzie zmuszony pokryć wszystkie koszty z własnej kieszeni. Często są one ogromne i płatne latami, bo obejmują nie tylko wydatki na leczenie czy rehabilitację, ale także na opiekę w przypadku niesamodzielności poszkodowanego.

Najsurowszych kar mogą spodziewać się sprawcy wypadku spowodowanego pod wpływem alkoholu. Do okoliczności obciążających może też należeć zachowanie kierowcy na miejscu zdarzenia, bo jeżeli nie udzielił on pomocy medycznej poszkodowanemu, nie wezwał służb ratowniczych albo w ogóle uciekł z miejsca wypadku, to z pewnością nie będzie to przemawiało za wymierzeniem łagodniejszej kary.

Kara w zależności od stopnia obrażeń

Jak zostało wcześniej wspomniane, jednym z najważniejszych czynników wpływających na wymiar kary za potrącenie pieszego na pasach jest rodzaj i powaga obrażeń, których doznał poszkodowany. Przeanalizujmy kary przewidziane w różnych przypadkach.

Brak uszczerbku na zdrowiu

Jeżeli w wyniku wypadku pieszy nie doznał obrażeń ciała, sprawca jedynie podlega karze grzywny. W przypadku nieustąpienia pierwszeństwa pieszemu może ona wynieść 1500 zł, natomiast jeżeli zdarzenie zostanie potraktowane jako spowodowanie zagrożenia na drodze, kara wyniesie 1000 zł. W obu przypadkach kierowca otrzyma też 15 punktów karnych.

W opisanych sytuacjach zwykle sprawcy stawiany jest zarzut popełnienia wykroczenia z art. 86 § 1 Kodeksu wykroczeń. Przepis ten mówi o tym, że osoba, która nie zachowując należytej ostrożności powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym na drodze publicznej, w strefie ruchu lub w strefie zamieszkania, podlega karze grzywny.

Uszczerbek na zdrowiu

Jeżeli wskutek potrącenia pieszy dozna jakiegokolwiek urazu, określa się to jako uszczerbek na zdrowiu. Od stopnia uszczerbku zależy natomiast to, czy kara dla sprawcy będzie łagodna czy bardziej surowa. Wyróżnia się uszczerbek lekki, średni i ciężki.

Uszczerbek lekki

Do uszczerbku lekkiego dochodzi na skutek lekkiego potrącenia pieszego, czyli takiego, w wyniku którego doznaje on obrażeń ciała określonych jako niewielkie lub rozstroju zdrowia, które trwa tydzień lub krócej. W takim przypadku sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Uszczerbek średni

Taka sama kara obowiązuje w przypadku spowodowania średniego uszczerbku na zdrowiu. Rozumie się pod tym przypadki, w których poszkodowany potrzebuje leczenia dłuższego, niż 7 dni, aby wrócić do pełnego zdrowia. Można zaliczyć tu między innymi wszelkiego rodzaju złamania czy stłuczenia stawów.

W obydwu opisanych wyżej przypadkach sprawca zwykle ma postawiony zarzut popełnienia przestępstwa z art. 177 § 1 Kodeksu karnego, mówiący o tym, że karze pozbawienia wolności do lat 3 podlega osoba, która naruszyła zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym i przez to spowodowała wypadek, w którym inny uczestnik ruchu drogowego doznał uszczerbku na zdrowiu.

Uszczerbek ciężki

Poważne wypadki z udziałem pieszych powodują ciężki uszczerbek na zdrowiu. Pod tą definicją kryją się poważne obrażenia, np. powodujące utratę wzroku, słuchu czy mowy, a także ciężkie kalectwo i urazy powodujące całkowitą lub znaczną trwałą niezdolność do pracy. Jeżeli chodzi o wymiar kary, ciężki uszczerbek na zdrowiu traktowany jest na równi z przypadkami, w których poszkodowany poniósł śmierć. Oznacza to możliwość orzeczenia kary pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Śmiertelne potrącenie pieszego

Zgodnie z art. 177 § 2 Kodeksu karnego, śmiertelne potrącenie pieszego wiąże się z karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Oprócz tego kierowca otrzymuje dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Potrącenie pieszego przez kierowcę będącego w stanie nietrzeźwości

Przepisy prawne przewidują szczególnie surowe kary dla kierowców, którzy prowadzą pojazd pod wpływem alkoholu. W przepisach prawnych znajdziemy jednak rozróżnienie na stan po spożyciu alkoholu oraz stan nietrzeźwości. Pierwszy z nich występuje wtedy, gdy we krwi kierowcy znajduje się od 0,2 do 0,5 promila alkoholu, natomiast jeśli stężenie jest wyższe, mówimy o stanie nietrzeźwości. Stan nietrzeźwości występuje również wtedy, gdy zawartość alkoholu w 1 dm sześciennym wydychanego powietrza wynosi więcej niż 0,25 mg (art. 115 Kodeksu karnego).

Nawet kierowca, który nie doprowadzi do wypadku, ale prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu, jest narażony na poważne kary. Art. 178a § 1 Kodeksu karnego przewiduje w takim przypadku karę pozbawienia wolności do lat 3. Dodatkowo, zgodnie z nowymi przepisami, wprowadzonymi od 14 marca 2024 roku, jeżeli stężenie alkoholu we krwi kierowcy przekracza 1,5 promila, sąd jest zmuszony obligatoryjnie zasądzić przepadek pojazdu, czyli jego konfiskatę. Do utraty pojazdu dochodzi też wtedy, gdy stężenie alkoholu przekracza 0,5 promila, ale kierowca pojazdu był już wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości albo pod wpływem środków odurzających albo gdy ciąży na nim zakaz prowadzenia pojazdów.

Jeżeli natomiast pijany kierowca spowoduje wypadek, np. potrącenie pieszego na pasach, konsekwencje są surowsze i zależne od stopnia obrażeń poszkodowanego. Gdy ten doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, kierowca musi liczyć się z karą pozbawienia wolności trwającą minimum 3 lata, natomiast gdy poszkodowany straci życie w wyniku potrącenia, minimalny próg kary wzrasta do 5 lat i dodatkowo zasądzany jest dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Oprócz utraty wolności i prawa jazdy, niezależnie od skutku wypadku pijany kierowca może stracić też sam pojazd. Jest to pewne, jeżeli w chwili spowodowania wypadku stężenie alkoholu w jego krwi przekraczało 1 promil, natomiast gdy mieściło się w przedziale od 0,5 do 1 promila, konfiskata auta również jest możliwa, ale zależy od decyzji sądu.

Piesi w ruchu drogowym - czy zawsze mają pierwszeństwo?

Piesi nie zawsze mają pierwszeństwo, ale najlepiej uważać na nich zawsze, bo w przepisach ruchu drogowego są oni niejako grupą chronioną. Wynika to z tego, że w razie ewentualnego zderzenia z autem ponoszą znacznie większe ryzyko poważnych urazów lub śmierci, niż kierowcy czy pasażerowie pojazdów, bo nie chroni ich karoseria pojazdu, pasy czy systemy bezpieczeństwa. Z tego powodu prawo staje po ich stronie nawet w przypadkach, kiedy to pieszy jest zobowiązany ustąpić pierwszeństwa nadjeżdżającym pojazdom. Poznajmy jednak szczegółowiej zasady na ten temat.

Zgodnie z przepisami ruchu drogowego, pieszy znajdujący się na przejściu na pieszych zawsze ma pierwszeństwo. Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu w takim miejscu wiąże się dla kierowcy z ryzykiem otrzymania mandatu w wysokości 1500 zł i 15 punktów karnych. Piesi często jednak próbują przechodzić przez jezdnię w miejscach, gdzie nie ma wyznaczonych przejść albo w miejscach oddalonych od przejść. W takich sytuacjach, co do zasady, to pieszy powinien ustąpić pierwszeństwa pojazdom i rozpocząć przechodzenie dopiero w momencie, gdy nie powoduje to zagrożenia w ruchu drogowym. Jeśli jednak tego nie zrobi, wymuszenie pierwszeństwa przez pieszego nie może być argumentem obronnym kierowcy. W takich sytuacjach kierujący są zobowiązani do zachowania tak samo dużej ostrożności, jak wtedy, gdy pieszy przechodzi na pasach. Potrącenie pieszego poza pasami wiąże się bowiem z taką samą karą, jak potrącenie pieszego na pasach.

Każdy przypadek potrącenia pieszego poza pasami i na pasach jest jednak szczegółowo analizowany, chociażby ze względu na kwestię wypłaty odszkodowania. Trzeba ustalić, czy doszło do wypadku z winy pieszego czy z winy kierowcy. Zdarzają się też przypadki, w których do wypadku doprowadza zarówno zachowanie pieszego, jak i kierowcy i wówczas może zostać wydane orzeczenie o współwinie. Jeżeli pieszy przyczynił się do wypadku, ubezpieczyciel zwykle decyduje o wypłacie mniejszego odszkodowania, natomiast przy całkowitej winie pieszego może odmówić wypłaty.

Na koniec warto więc podsumować - potrącenie pieszego wiąże się z takim samym wymiarem kary, bez względu na miejsce zdarzenia, dlatego zawsze lepiej zachować należytą ostrożność, aby nie spowodować wypadku z udziałem pieszych. Każdy kierowca, który powoduje nieumyślnie wypadek z udziałem pieszego, musi liczyć się z surowymi karami.

Brałeś udział w wypadku z udziałem pieszego i z powodu uszkodzenia zderzaka czy reflektorów Twój samochód jest obecnie w serwisie? Skorzystaj z możliwości wypożyczenia auta w CarFree i swobodnie realizuj swoje potrzeby transportowe do czasu naprawy. Gwarantujemy atrakcyjne warunki wypożyczenia i dostępność usługi niezależnie od miejsca zamieszkania. Zapraszamy do przejrzenia naszej oferty.

Najczęściej zadawane pytania

1. Skąd poszkodowany pieszy otrzyma odszkodowanie?

Każdy właściciel samochodu jest zobowiązany do posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej OC i ubezpieczenie to chroni go w przypadku popełnienia błędu, który doprowadzi do wypadku, np. potrącenia pieszego na pasach. Jeżeli nie posiadasz ubezpieczenia lub straciło ono ważność, wszelkie koszty będziesz zmuszony pokryć z własnej kieszeni.

2. Ile wynosi mandat w przypadku nieustąpienia pierwszeństwa pieszemu na pasach w warunkach recydywy?

W takich przypadkach wysokość mandatu zostaje podwojona.

3. Jaka kara grozi sprawcy, który zbiegł z miejsca zdarzenia?

Kierowca, który spowodował potrącenie chociażby nieumyślnie, ale zbiegł z miejsca zdarzenia, musi liczyć się z surowszą karą. To wypadek przestępstwa określonego w art. 178 Kodeksu karnego i sąd może wówczas orzec karę pozbawienia wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonej o połowę do górnej granicy zwiększonej o połowę.

4. Czy od przypisanego sprawcy przestępstwa można się odwołać?

Jeżeli w sprawie zapadł wyrok skazujący, sprawca ma możliwość odwołać się od niego w terminie 7 dni od daty doręczenia wyroku. Sprawa trafi wówczas do sądu II instancji.